Wiele się w ostatnich dniach mówi o wolnych mediach (#WolneMediawSejmie) i zachowaniu istniejących uprawnień dla dziennikarzy w Polskim Parlamencie.
Nie należy zapominać jednak, że wywoływany przy tej okazji Art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej mówi o prawie do uzyskiwania informacji i wstępu do na posiedzenia organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu dla każdego obywatela.
Warto sprawdzić samemu: http://ssdip.bip.gov.pl/artykuly/art-61-konstytucji-rp_75.html
Dodatkowe prawa w tym zakresie wskazuje Ustawa z dnia 6 września 2001 o dostępie do informacji publicznej (u.d.i.p.), która już w pierwszym artykule podnosi, że:
"Każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu ustawy i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie określonych w niniejszej ustawie."
oraz że:
"Każdemu przysługuje, z zastrzeżeniem art. 5, prawo dostępu do informacji publicznej, zwane dalej „prawem do informacji publicznej.”
8 podstawowych zasad, o których warto wiedzieć od początku swojej przygody z dostępem do informacji publicznej, podpowiadają Zatroskani:
1. To nic nie kosztuje
Urząd nie ma prawa naliczyć Ci jakiejkolwiek opłaty za odpowiedź na zapytanie o informację publiczną.
W skrajnym przypadku możesz być jedynie poinformowany o wycenie kosztów związanych z przygotowaniem odpowiedzi (np. za stronę ksero jeśli w takiej formie chcesz otrzymać odpowiedź - ale już skany pism nie powinny być obarczone jakąkolwiek opłatą). Pomińmy tutaj proszę koszty ponoszone przez sam urząd w związku z przygotowaniem samej odpowiedzi - płacimy za to swoimi podatkami oraz urząd ma techniczne i prawne możliwości publikacji wszystkiego na swojej stronie internetowej (BIP).
2. Wniosku nie trzeba uzasadniać! (Art. 2. 2. u.d.i.p.).
We wniosku należy jak najdokładniej opisać swoje zapytanie. Jeśli odpowiedź będzie niekompletna to dzięki dokładnemu zapytaniu mamy podstawę do odwołania i wezwania urzędu do uzupełnienia odpowiedzi.
3. Nie ma jednego obowiązującego formularza wniosku.
Wnioskiem może być zwykły mail na skrzynkę urzędu lub kartka o treści: ‘Wnoszę o udostępnienie informacji dotyczącej…’
4. Nie ma jednego wymaganego sposobu składania wniosku.
Wniosek można złożyć w dowolnej formie, np.: w biurze podawczym, listownie, mailowo, przez ePUAP lub nawet ustnie.
Wysyłając maila do Urzędu Gminy Aleksandrów Łódzki warto zawsze skorzystać z adresu: gmina@aleksandrow-lodzki.pl - jest to główna skrzynka Urzędu z ustawioną odpowiedzią stanowiącą potwierdzenie przyjęcia korespondencji
(Otrzymaliśmy wiadomość mailową od Państwa. W najbliższym dniu roboczym pracownik sekretariatu zapozna się z jej treścią. Wiadomość wysłana automatycznie, prosimy nie odpowiadać na tego e-maila. Pozdrawiamy Urząd Miejski w Aleksandrowie Łódzkim).
Dzięki temu żadne maile już nie giną. Brawo Gmina Aleksandrów !
5. We wniosku warto zaznaczyć formę w jakiej chcemy uzyskać odpowiedź (Art. 14. 1. u.d.i.p.)
Bez tego, możemy się spodziewać, że otrzymamy odpowiedź w formie listu poleconego za potwierdzeniem odbioru (jeśli tylko podaliśmy swój adres czego robić nie trzeba). Jeżeli nie lubisz marnować papieru i czasu na wizyty na poczcie zastosuj formułkę: ‘Proszę o odpowiedź na niniejszy adres elektroniczny: XYZ@zyw’.
6. Wystarczy Twoje imię i nazwisko na wniosku
Nie musisz podawać swojego adresu zamieszkania/korespondencyjnego - wniosek masz prawo wysłać nawet z Jamajki.
7. Urząd ma na odpowiedź 14 dni (Art. 13. 1. u.d.i.p.).
I tego terminu wartopilnować. W tym czasie powinniśmy otrzymać:
a) interesującą nas informację, lub
b) decyzję o odmowie udzielenia informacji (taka decyzja nie powinna być już wysłana na maila ponieważ WSA ma prawo zakwestionować jej ważność), lub
c) informację dlaczego nasz wniosek nie może być w terminie rozpatrzony i jakie są przeszkody w jego udzieleniu (wydłużenie odpowiedzi maksymalnie o 2 miesiące).
8. Nie poddawaj się za szybko!
Należy być przygotowanym na to, że pojawią się ‘urzędowe przeszkody’ i nie otrzymamy od razu informacji, które nas interesują. Pewne jest jedyne to, że jeśli się nie spróbuje, to informacji na pewno nie dostaniemy. A jeżeli spróbujemy to w najgorszym wypadku urząd nam nie odpowie lub otrzymamy decyzję z odmową. A wtedy mamy podstawę do dalszych działań i szukania wsparcia w działaniach u innych osób i Stowarzyszeń, które mają odpowiednie doświadczenie w takich sprawach. Polecamy w szczególności: Sieć Obywatelską Watchdog Polska; http://www.jawnosc.pl/
Przykłady wniosków o informację publiczną wraz z odpowiedziami urzędów udostępniamy na stronie zatroskani.pl
Wzorem do naśladowania jest Urząd Miejski w Słupsku, który publikuje na swojej stronie wszystkie wnioski wraz udzielanymi odpowiedziami. Polecamy lekturę: http://bip.um.slupsk.pl/udostepnienie_informacji_publicznej/dokumenty/1327.html
